Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούν να κινούνται σε ένα περιβάλλον θεσμικής αστάθειας, περιορισμένων εργαλείων χρηματοδότησης και ελάχιστης στρατηγικής στήριξης. Η δημιουργία ενός Επιμελητηρίου ειδικά αφιερωμένου στις ΚοινΣΕπ είναι μια απαραίτητη δομική αλλαγή που μπορεί να προσδώσει σταθερότητα, ενίσχυση, αναγνώριση και μακροχρόνια προοπτική στον τομέα της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας. Το άρθρο αυτό εξετάζει σε βάθος τα οφέλη ενός τέτοιου θεσμού, παραθέτει ρεαλιστικά παραδείγματα και αναδεικνύει γιατί τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για αυτό το ιστορικό βήμα που έγινε πραγματικότητα εδώ και 2 χρόνια.

🔹 ΑΝΑΛΥΣΗ

🔸 1. Θεσμικός και Πολιτικός Ρόλος του Επιμελητηρίου

Η Κοινωνική Οικονομία στην Ελλάδα δεν εκπροσωπείται από ενιαίο φορέα που να διαθέτει θεσμική ισχύ και πολιτική βαρύτητα. Το Επιμελητήριο Κοινωνικής Οικονομίας θα:

• Διαβουλεύεται απευθείας με Υπουργεία, Δήμους και Περιφέρειες.
• Εκπροσωπεί συλλογικά τα μέλη του σε ευρωπαϊκά προγράμματα και διεθνή fora.
• Συντάσσει εισηγήσεις για νομοθετικές πρωτοβουλίες, αποφεύγοντας «ερήμην» αποφάσεις που επιβαρύνουν τις ΚοινΣΕπ.

🔸 2. Υποστήριξη και Επαγγελματικοποίηση των ΚοινΣΕπ

Η εμπειρία δείχνει ότι πολλές ΚοινΣΕπ κλείνουν λόγω άγνοιας, απουσίας τεχνικής υποστήριξης ή μη πρόσβασης σε πληροφόρηση. Το Επιμελητήριο μπορεί να παρέχει:

• Υπηρεσίες συμβουλευτικής, mentoring, λογιστικής υποστήριξης, επιχειρηματικής καθοδήγησης.
• Πιστοποιημένα σεμινάρια και επιμορφωτικά προγράμματα.
• Κοινή χρήση πόρων: εργαλεία διαχείρισης, τυποποιημένα έντυπα, λογισμικά, πρότυπα business plans.

🔸 3. Πρόσβαση στη Χρηματοδότηση και τις Δημόσιες Συμβάσεις

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των ΚοινΣΕπ είναι η έλλειψη ρευστότητας και κεφαλαίων:

• Το Επιμελητήριο μπορεί να δημιουργήσει ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία (π.χ. κοινωνικά ομόλογα, μικροχρηματοδοτήσεις).
• Θα έχει δυνατότητα συμμετοχής σε προγραμματικές συμβάσεις με ΟΤΑ και Υπουργεία.
• Δικτύωση με ιδρύματα και επενδυτές κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

🔸 4. Δικτύωση και Τοπική Ανάπτυξη

Το Επιμελητήριο, με Περιφερειακά Παραρτήματα, μπορεί να λειτουργήσει ως φορέας ανάπτυξης:

• Τοπικών cluster κοινωνικών επιχειρήσεων.
• Συνεργειών με ιδιωτικό και δημόσιο τομέα (π.χ. συνεργασία για διαχείριση απορριμμάτων, ΚοινΣΕπ υγείας, πολιτισμού, εκπαίδευσης).
• Ανάπτυξη κοινού brand πιστοποίησης: «Παράγεται από ΚοινΣΕπ – Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα».

🔹 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

✅ Παράδειγμα 1 – Θράκη:

ΚοινΣΕπ Γυναικών που παράγουν προϊόντα τοπικής διατροφής, μέσω του Επιμελητηρίου συνδέονται με τουριστικές επιχειρήσεις και δημιουργείται δίκτυο προώθησης μέσω e-shop και εκθέσεων.

✅ Παράδειγμα 2 – Κρήτη:

ΚοινΣΕπ ΑΜΕΑ με εκπαιδευτικά εργαστήρια, ενταγμένες σε πλατφόρμα επαγγελματικού προσανατολισμού και ενίσχυσης μέσω περιφερειακής σύμβασης με την Περιφέρεια.

✅ Παράδειγμα 3 – Δυτική Μακεδονία:

ΚοινΣΕπ πράσινης ενέργειας λαμβάνει υποστήριξη από το Επιμελητήριο για συμμετοχή σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα Just Transition, μαζί με Δήμο και Πανεπιστήμιο.

🔹 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ

Η Ελλάδα μπορεί να ενταχθεί ενεργά σε διεθνή δίκτυα και προγράμματα:

• Interreg, Horizon Europe, EaSI.
• Συμμετοχή σε οργανισμούς όπως Social Economy Europe.
• Συνδιοργάνωση διεθνών συνεδρίων και συμμετοχή σε πολιτικές για Green και Digital Economy.

Το Επιμελητήριο Κοινωνικής Οικονομίας δεν είναι μια ακόμα γραφειοκρατική δομή. Είναι το εργαλείο που έλειπε για να ενώσει, να ενδυναμώσει και να καταστήσει βιώσιμες τις ΚοινΣΕπ. Είναι ο φορέας που θα υπερασπιστεί τα δικαιώματα των κοινωνικών επιχειρηματιών και θα προωθήσει ενεργά ένα μοντέλο ανάπτυξης με πυρήνα τον άνθρωπο, τη συνεργασία και τη βιωσιμότητα. Η ώρα για τη δημιουργία του είναι τώρα.